Historia Łodzi. Fabrykanci znad Łódki tkali i... warzyli sobie piwa

Z powodu braku wolnych terenów w południowej części miasta w osadzie Łódka oraz w Nowej Dzielnicy kolejni przemysłowcy, którzy przybyli do Łodzi w połowie XIX wieku, musieli szukać przestrzeni w północnej części miasta, w rejonie rzeki Łódki.

budynek browaru
Stary browar Andstata przy ul. Pomorskiej
4 zdjęcia
budynek browaru
portret mężczyzny
budynek przemysłowy
ZOBACZ
ZDJĘCIA (4)

Najbardziej znane są założone tam przedsiębiorstwa przybyłych z Niemiec rodzin Biedermannów oraz Andstadtów. Pierwsi postawili na przędzalnie i tkalnie bawełny, a drudzy zajęli się… warzeniem piwa, na które rósł popyt w dynamicznie rozwijającej się Łodzi przemysłowej.

Kręć się, kręć, wrzeciono…

Rodzina Biedermannów przybyła do Polski z Niemiec w XVIII w. i początkowo osiadła w Wielkopolsce. Z czasem przeniosła się do Zduńskiej Woli, a na stałe Biedermannowie zapuścili korzenie w Łodzi. Robert Biedermann, urodzony w 1836 r., był synem pastora i córki farbiarza. Po latach nauki uzyskał świadectwo czeladnika farbiarskiego. W 1863 r. poślubił posażną pannę Emmę Braun i w tym samym roku założył farbiarnię tkanin nad rzeką Łódką u zbiegu ulic Północnej i Widzewskiej (dziś Kilińskiego). Zamieszkał najpierw w małym domu, a później w neorenesansowym pałacu wystawionym przy fabryce (dziś siedziba firmy „Atlas”). Zakład się rozwijał, powstawały kolejno: tkalnia wyrobów bawełnianych, apretura, przędzalnia położone niemal nad rzeką Łódką, która dziś płynie podziemnym korytem. W parku przy ul. Północnej, naprzeciwko fabryki, Robert Biedermann postanowił nieco później wybudować okazałą rezydencję. Projekt zamówił u słynnego łódzkiego architekta, Hilarego Majewskiego. Pod koniec lat 80. XIX w. otoczony zielenią drzew stanął piękny pałac, użytkowany obecnie przez UŁ. Robert Biedermann zmarł w wieku 63 lat w 1899 r., a kompleks fabryczny, w którym pracowało tysiąc robotników oraz pałace, przejęli synowie – Alfred i Bruno, kontynuując dzieło ojca. Cały jego majątek wyceniono wówczas na 1 684 934 ruble, choć zaczynał z kapitałem 20 tys. rubli. Taki był początek kariery znanej w Łodzi fabrykanckiej rodziny.

Historia z pianką

Z powodu braku zasobów wodnych w Łódce doszło najpierw do konfliktu Biedermanna z jego sąsiadem, Karolem Gottlobem Anstadtem, który osiedlił się w pobliżu. Rodzina Anstadtów przybyła do Polski z Plauen w latach 30. XIX w. i początkowo w Turku założyła drukarnię tkanin. Po przeniesieniu się do Łodzi w 1840 r. Karol Anstadt założył przy ul. Północnej drukarnię perkalu, ale w latach 60. uruchomił tam browar i zrobił lepszy interes. Najbardziej zanany jest działający do dziś browar przy ulicy Północnej 35 (obecnie siedziba spółki Browary Łódzkie S.A., choć pierwotny adres dawnego browaru to ul. Średnia 34, czyli dzisiejsza ul. Pomorska), który był największym zakładem piwowarskim w Łodzi. Firma ruszyła w 1869 r., zatrudniała 120 robotników i produkowała piwo, kwas węglowy oraz słód. Roczna produkcja wynosiła do 66 tys. hektolitrów piwa jasnego, a filie firmy działały w wielu miejscowościach regionu, a nawet w Warszawie. Dla wsparcia sprzedaży powstał w latach 80. XIX wieku jeden z najsłynniejszych łódzkich parków – Helenów, gdzie organizowano różne atrakcje, a przy okazji sprzedawano piwo z pobliskiego browaru. Po wojnie zakład przejęło państwo i powstał Browar nr 1 Łódzkich Zakładów Piwowarskich.

Syn Karola Anstadta – Ludwik – otworzył swój własny browar w Radogoszczy, ale z tego unikatowego obiektu (dziś ul. Sędziowska 15) pozostały jedynie resztki, gdyż został niefortunnie wyburzony z myślą o budowie nowego osiedla w 2008 r. Firma rozpoczęła produkcję w mniejszym zakładzie (40 pracowników) w 1901 roku, a właściciel zmarł niestety rok później. Browar przejęła rodzina, a po wojnie został znacjonalizowany jako Browar nr 3 Łódzkich Zakładów Piwowarskich i produkowano tam piwo do lat 70., a rozlewnia działała jeszcze do połowy lat 90. 

Były jeszcze w Łodzi browary m.in. rodziny Keilichów, Milscha czy braci Gehligów, ale dawnym browarze Ludwika Andstadta łódzkie piwo jest nadal warzone i to nieprzerwanie od ponad 150 lat!

ZOBACZ TAKŻE