Wkrótce powstały kolejne instytucje branżowe: przedsiębiorstwo Film Polski, a 14 listopada 1945 r. w miejscu dawnej hali sportowej przy ul. Łąkowej powstała Wytwórnia Filmów Fabularnych w Łodzi (WFF), działająca najpierw jako część PP Film Polski, a od 1950 r. samodzielnie jako Wytwórnia Filmów Fabularnych.
W tym samym czasie ruszyła także w Łodzi Wytwórnia Filmów Oświatowych (WFO), w 1952 r. powstały Zakłady Wytwórcze Kopii Filmowych, Studio Opracowań Filmów, natomiast w 1956 r. – Studio Małych Form Filmowych „Se- Ma-For”.
Pierwsze klapsy
W hali przy ul. Łąkowej już w grudniu 1945 r. rozpoczęły się zdjęcia do pierwszego po wojnie polskiego filmu fabularnego „Zakazane piosenki”, ale pierwszym zrealizowanym obrazem był krótkometrażowy „Wieczór wigilijny”.
8 stycznia 1947 r. w warszawskim kinie Palladium odbyła się premiera „Zakazanych piosenek”. To ważna data dla Łodzi filmowej. Początkowo twórcy – reżyser Leonard Buczkowski i scenarzysta Ludwik Starski – planowali zrobienie średniometrażowego dokumentu muzycznego, jednak w 1946 r. zdecydowano się wydłużyć go do pełnego fabularnego metrażu. Większość zdjęć nakręcono w Łodzi na ul. Łąkowej, gdzie zrekonstruowano kilka warszawskich ulic, a w lipcu zrealizowano plenery w stolicy.
Pierwsza wersja na polecenie władz została wycofana z kin i skierowana do poprawy, a nowa weszła na ekrany w 1948 r. – wycięto z niej niemal 1/3 materiału i dokręcono nowe sceny. Do końca XX w. film obejrzało w kinach ok. 15 mln widzów. W obsadzie znaleźli się młodzi aktorzy oraz przedwojenne gwiazdy, m.in. Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński, Jan Świderski, Halina Ordężanka, Jan Kurnakowicz, Stanisław Łapiński i Zofia Jamry. W 1953 r. w WFF powstał również pierwszy polski film barwny – „Przygoda na Mariensztacie”.
Szkoła Filmowa w Łodzi
Drugim impulsem kreowania stolicy polskiej kinematografii było powołanie w Łodzi w 1948 r. Wyższej Szkoły Filmowej, która od 1958 r. działa pod nazwą Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera. 8 marca 1948 r. wydano rozporządzenie o utworzeniu Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Inauguracja roku akademickiego odbyła się 19 listopada 1948 r.
Uczelnia znana na całym świecie stała się legendą, synonimem prestiżu, kreatywności i jakości kształcenia. Wybitni aktorzy, reżyserzy, operatorzy, scenarzyści, specjaliści od animacji, kierownicy produkcji przewinęli się przez mury szkoły filmowej przy ul. Targowej, która przez lata umacniała pozycję stolicy polskiego kina. Mitem obrosły światowe kariery, m.in. Romana Polańskiego, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego, Krzysztofa Kieślowskiego czy Jerzego Skolimowskiego oraz znakomitych operatorów. To bardzo mocny akcent filmowy w skali międzynarodowej oraz jeden z głównych bastionów HollyŁódź, jak nazwał nasze miasto niezapomniany Jan Machulski.
Kochamy kino
Tak rodziła się po wojnie czołowa pozycja Łodzi w branży filmowej, gdzie powstał także pierwszy w Polsce Dyskusyjny Klub Filmowy i Amatorski Klub Wąskiej Taśmy. Łódź stała się centralnym ośrodkiem produkcji filmowej i kształcenia kadr na potrzeby filmu. W szczytowym okresie lat 70. XX w. Wytwórnia Filmów Fabularnych, największa polska wytwórnia i kolebka naszej kinematografii, produkowała rocznie od 18 do 20 pełnometrażowych filmów fabularnych i od 40 do 60 odcinków seriali telewizyjnych.
Przed wojną Łódź miała najwięcej kin w Polsce, a po 1945 r. nadal zajmowała drugie miejsce w kraju po Warszawie. W 1946 r. czynnych było już 20 kin, ulokowanych głównie w starych budynkach w Śródmieściu. Istniały również trzy kina studyjne, a sale były stopniowo remontowane i unowocześniane, jak np. w kinach Bałtyk czy Polonia.
