Uroczystości rozpoczną się 29 sierpnia na Cmentarzu Żydowskim w Łodzi o godz. 10:00 otwarciem wystawy stałej „Kulmhof – nie został żaden ślad...”, która przybliży historię obozu zagłady, do którego trafiali m.in. więźniowie z getta łódzkiego. Zaprezentowane zostaną unikatowe fotografie, kolaże i teksty świadków, a także współczesne obrazy miejsc pamięci.
Po religijnej ceremonii na Cmentarzu Żydowskim, która rozpocznie się o godz. 11:00, uczestnicy wyruszą w Marszu Pamięci w kierunku Stacji Radegast – punktu deportacyjnego ludzi uwięzionych w Litzmannstadt Getto do obozów zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz Birkenau. Tam o godz. 12:30 odbędzie się oficjalna część uroczystości, w której wezmą udział przedstawiciele władz, społeczności żydowskiej, Ocalali i ich potomkowie, goście z kraju i zagranicy, a przede wszystkim łodzianie. Wydarzenie będzie transmitowane online na kanałach Facebook i YouTube Centrum Dialogu, co umożliwi obserwowanie go widzom z całego świata.
O godz. 15:30 w Centralnym Muzeum Włókiennictwa odbędzie się storytelling Zuzanny Hertzberg pt. „Mnie nie trzeba kochać, mnie trzeba rozumieć.” Artystka przywróci pamięć o żydowskich antyfaszystkach – członkiniach Organizacji „Lewica Związkowa” działającej w getcie łódzkim, podejmując temat pomijanych do tej pory historii i tożsamości kobiet, które łączyły idee żydowskie, lewicowe i feministyczne.
Z kolei o 17:00 tego dnia park Ocalałych stanie się sceną dla koncertu Raphaela Rogińskiego – artysty i kompozytora, który wykona solowy program oparty na chasydzkich pieśniach nigunach. To muzyczne spotkanie z duchowością i dźwiękami minionego świata stanie się symbolicznym domknięciem dnia pełnego pamięci.
Cały tydzień wydarzeń towarzyszących
Główne obchody uzupełnia bogaty program wydarzeń towarzyszących. Od 24 do 31 sierpnia w Łodzi odbędą się spotkania z ocalałymi i ich potomkami, koncerty, spacery tematyczne, projekcje filmowe, spektakle i warsztaty. Szczególne miejsce w harmonogramie zajmuje data 28 sierpnia, kiedy to przypada Dzień Ocalałych. Jest to wyjątkowe wydarzenie dedykowane tym, którzy ocalali z łódzkiego getta. Odbędzie się on w parku Ocalałych – symbolicznej przestrzeni pamięci o osobach, które przetrwały Holokaust. To moment wzruszających spotkań, wspomnień i symbolicznych gestów. Także w tym roku posadzone zostaną nowe drzewka pamięci dla kolejnych rodzin ocalałych – potomków, którzy przyjadą do Łodzi z różnych stron świata. O 17:00 odbędzie się wieczór wspomnień poświęcony Marianowi Turskiemu – zmarłemu w tym roku świadkowi historii, więźniowi Auschwitz, działaczowi społecznemu związanemu z Łodzią. Po rozmowie o godz. 19:00 Maciej i Marek Kądziela spotykają się na scenie, by wspólnie oddać hołd żydowskiej tradycji muzycznej. Ich interpretacje łączą głębokie emocje, szacunek dla oryginalnych melodii oraz elementy jazzu i improwizacji. Zespół Nachum z wokalistką Olą Bilińską, złożony z wybitnych artystów sceny alternatywnej i jazzowej, sięgnie po twórczość zapomnianego kompozytora Nachuma Sternheima. Awangardowe aranżacje, głosy i rytmy przeniosą słuchaczy w świat jidyszowych pieśni, zreinterpretowanych na nowo.
Jednym z wydarzeń, które z pewnością przyciągnie uwagę szerszej publiczności będzie spotkanie z Leonem Weintraubem, ocalałym z łódzkiego getta, więźniem Auschwitz i innych obozów koncentracyjnych, lekarzem i świadkiem historii. Urodzony w Łodzi, po wojnie przez lata mieszkał i pracował w Polsce, a od 1969 roku – w Szwecji. Również dziś, jako 99-latek, aktywnie dzieli się swoją historią, najchętniej z młodym pokoleniem, mówiąc o Zagładzie, pamięci i pojednaniu. Ocalały spotka się z publicznością 30 sierpnia o godz. 11:00 w Centrum Dialogu.
Dla entuzjastów pracy w procesie Patrycja Dołowy, wnuczka ocalałych poprowadzi dwuczęściowe warsztaty „Mapa pamięci. Tu–tam–kiedyś–dziś” 27 sierpnia o godz. 17:00 oraz 30 sierpnia o godz. 16:00. Poświęcone one będą wspólnej pracy potomków łódzkich Żydów z różnych stron świata i obecnych mieszkańców Łodzi. Uczestnicy stworzą mapę opowieści łączącą przeszłość z teraźniejszością, a swoje historie osadzą w konkretnych punktach miasta. Finał działania będzie miał formę spaceru performatywnego, podczas którego w przestrzeni Łodzi pojawią się symboliczne obiekty i towarzyszące im opowieści. Szlak rozpocznie się w parku Ocalałych i poprowadzi przez miejsca powiązane z osobistymi historiami uczestników.
Ponadto publiczność zostanie zaproszona do udziału w wielu, niewymienionych jeszcze, wydarzeniach tj. spacer po Cmentarzu Żydowskim, który odbędzie się 24 sierpnia o 12:00; czytanie performatywne Anity Tomczak fragmentów opowiadań Chavy Rosenfarb, wybitnej pisarki i poetki urodzonej w Łodzi (27 sierpnia o 16:00 w Parku Ocalałych), teatralne spotkanie z łódzką historią w postaci spektaklu „Ostatni sen Eugenii” Fundacji Granice (26 sierpnia o godz. 20:00 w Centrum Dialogu) oraz rozmowa pt. „Ile Ocalałych jest w nas?” Z potomkami ocalałych. Uczestnicy rozmowy podzielą się własnymi historiami i opowiedzą, czy w ich domach mówiło się o przeszłości i w jaki sposób dziś noszą w sobie pamięć swoich rodziców i dziadków (27 sierpnia o 19:00 w Centrum Dialogu).
Wstęp i zapisy na wydarzenia
Program wydarzeń został przygotowany we współpracy z licznymi partnerami z myślą o różnych grupach odbiorców – mieszkańcach Łodzi, dorosłej publiczności i młodzieży, gościach z zagranicy, osobach zainteresowanych historią, kulturą żydowską, pamięcią i dziedzictwem. Na większość wydarzeń wstęp jest bezpłatny, ale obowiązują zapisy pod adresem: zapisy@centrumdialogu.com lub nr tel. 42 636 38 21.
