Miasto wśród kąkolu. Waleria Marrené-Morzkowska i najstarszej opowieść poświęcona Łodzi

4 lipca 1890 r. na łamach „Biesiady Literackiej” ukazał się pierwszy odcinek powieści autorstwa Walerii Marrené-Morzkowskiej „Wśród kąkolu”, która uznawana jest za najstarszą opowieść poświęconą Łodzi.

Łódź. Miasto wśród kąkolu. Waleria Marrené-Morzkowska i najstarszej opowieść poświęcona Łodzi
Pisarka doby pozytywizmu – Waleria Marrené-Morzkowska (1832–1903)

Utwór drukowany był do grudnia w numerach od 27 do 52, przeszedł właściwie bez echa i nigdy za życia autorki nie ukazał się w całości drukiem. Powodem napisania przez autorkę powieści o Łodzi były prawdopodobnie jej związki z adwokatem, publicystą i redaktorem „Dziennika Łódzkiego” Henrykiem Elzenbergiem. Ten, walcząc o spolonizowanie Łodzi, poprosił Elizę Orzeszkową, a może również Walerię o napisanie utworu dotyczącego miasta. Finalna publikacja w innej gazecie wynikała prawdopodobnie z konfliktu pomiędzy autorką a redaktorem Elzenbergiem, który postrzegał powieść jako jeden ze sposobów na asymilację łódzkich Żydów, natomiast autorka raczej atakowała w niej środowiska niemieckie. 

Pisarka doby pozytywizmu

Waleria Marrené-Morzkowska była pisarką, publicystką, krytyczką literacką i feministką okresu pozytywizmu. Pierwszą powieść – „Nowy gladiator” – opublikowała w 1857 r. W sumie napisała ponad 20 dzieł prozatorskich, w większości romansów, przedstawiających miłosne cierpienia bohaterek. Część utworów przynależy do nurtu poruszającego problematykę emancypacji kobiet. Pisarka zmarła w Warszawie 10 października 1903 r. Powieść „Wśród kąkolu” może być chronologicznie uznana za pierwszą powieść o Łodzi, bo „Bawełna” Wincentego Kosiakiewicza ukazała się w 1895 r., a pierwsze wydanie książkowe „Ziemi obiecanej” pochodzi z 1899 r.

ZOBACZ TAKŻE