Choć Konopka urodził się w 1881 roku we Włocławku, swoje życie związał z Łodzią. Wacław praktykował w pracowni rzeźbiarskiej Ludomira Wąsowskiego, później współpracował z Władysławem Czaplińskim i Zakładem Kamieniarskim Urbanowskich. Swój warsztat doskonalił w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Po powrocie do Łodzi angażował się w życie artystyczne miasta. Był m.in autorem pamiątkowych tablic kościoła pw. św. Stanisława Kostki (obecnie archikatedra łódzka), poświęconych Henrykowi Sienkiewiczowi, Tadeuszowi Kościuszce i Janowi Kilińskiemu. Wziął udział w konkursach na pomnik Tadeusza Kościuszki na Rynku Nowego Miasta (obecnie plac Wolności). W końcu stworzył własną pracownię, stając się cenionym i uznanym łódzkim artystą.
Blisko 80 dzieł na Starym Cmentarzu w Łodzi
Stary Cmentarz przy ulicy Ogrodowej w Łodzi to miejsce, gdzie Wacław Konopka stworzył największą liczbę swoich dzieł. Rozpoznano blisko 80 jego prac, a wiele innych można z dużym prawdopodobieństwem mu przypisać.
Prace Konopki prezentują bogactwo form i motywów dekoracyjnych. Wśród nich znajdują się charakterystyczne postacie żałobnic, np. z pomnika rodziny Danielewiczów, który znajduje w pobliżu głównej bramy prowadzącej na część katolicką Starego Cmentarza. Nagrobek został odnowiony w 2003 roku dzięki kwestom na rzecz ratowania zabytków najstarszej łódzkiej nekropolii.
Innym stosowanym przez Konopkę motywem zdobniczym są anioły. Widnieją one na m.in. na pomniku księdza Franciszka Pruskiego, który w czasie I wojny światowej uratował niemieckiego lotnika, za co wskutek donosu został aresztowany i skazany na śmierć. Łodzianie ufundowali mu okazały nagrobek w 1926 roku, którego autorem był właśnie Wacław Konopka. Najważniejszym akcentem kompozycyjnym pomnika jest postać anioła opartego o wysoką płytę z plakietą portretową łódzkiego kapłana. W czasie II wojny światowej Niemcy zniszczyli pomnik w akcie zemsty. Dopiero w 2018 roku z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę udało się zrekonstruować wyjątkowe dzieło łódzkiego rzeźbiarza.
Ku czci żołnierzy
Konopka wprowadzał w swoich pracach także symbole chwały żołnierskiej. Znajdują się one na pomnikach upamiętniających poległych bohaterów wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Na odnowionym w 2002 roku grobie Henryka Goldmana widnieją czapka strzelca, bagnet, pas i kwiaty. Najważniejszym symbolem kwatery zasłużonych jest pomnik bohatera bitwy warszawskiej Stefana Pogonowskiego. Wyróżnia go odlany z brązu posąg husarza w zbroi. Charakterystyczne skrzydła zostały dwukrotnie skradzione – w latach 1932 i 1998, ale zrekonstruowano je z okazji 20., jubileuszowej kwesty. Pomnik Pogonowskiego wg projektu Konopki to jeden z najefektowniejszych akcentów Starego Cmentarza.
Poszukiwacz nowych rozwiązań
Wacław Konopka poszukiwał nowych rozwiązań, które stały się wyrazem jego talentu i własnej stylistyki. Przykładem może być wykonany w 1918 roku pomnik Janusza Orlińskiego-Busiackiego, przedwcześnie zmarłego aktora scen dramatycznych i reżysera teatralnego. Pojawia się tutaj postać anioła, który został przedstawiony w niekonwencjonalny sposób – w półleżącej pozie, o urodziwej, pełnej kobiecego wdzięku twarzy, który podtrzymuje owalny medalion z portretem zmarłego aktora i sam w teatralnym geście zatroskania wspiera głowę na dłoni. Pomnik ten jest jednym z pierwszych dzieł Konopki, w którym odnajdujemy ukształtowany, indywidualny styl artysty.
Rzeźbiarz niewątpliwie wzbogacił najstarszą, trójwyznaniową łódzką nekropolię. Artysta zmarł w 1938 roku. Został pochowany w rodzinnym grobie na Starym Cmentarzu, w pobliżu pomników nagrobnych, które są świadectwem jego talentu i częścią bogatego dorobku twórczego. Pomnik rodziny Konopków to jego kolejne dzieło – efekt artystyczny osiągnął najprostszymi środkami. Pominięty został detal rzeźbiarski, a uwagę skupia głęboko kuty napis „KONOPKA”. Szczególnie intrygujące jest użycie charakterystycznego dla twórczości Wacława Konopki motywu lampki oliwnej, w tej realizacji wyjątkowo pozbawionej płomienia.
W ciągu 29 kwest przeprowadzonych na Starym Cmentarzu odnowionych zostało ponad 200 pomników nagrobnych, spośród których wielu jest autorstwa łódzkiego mistrza kamienia. Na 30. kwestę na liście wyborów konserwatorskich znalazł się m.in. pomnik Jurka Kranasa, zwieńczony wykutą w kamieniu wazą-urną umieszczoną między gałązkami róż. To kolejne dzieło Wacława Konopki, które zostanie odnowione.
