W 1946 r. zaczął studiować malarstwo w Krakowie, które później zamienił na reżyserię w Szkole Filmowej w Łodzi. W 1954 r. otrzymał dyplom i zrealizował pierwszy film – „Pokolenie”, inicjując nurt tzw. szkoły polskiej. Jego dorobek obejmuje 48 tytułów, w tym wiele nagradzanych na świecie. Ma też na swoim koncie Oscara, przyznanego w 2000 r. za całokształt twórczości.
Niemal każdy z obrazów Wajdy był wydarzeniem artystycznym, m.in. „Kanał”, „Popiół i diament”, „Lotna”, „Niewinni czarodzieje”, „Krajobraz po bitwie”, „Korczak”, „Wielki tydzień”, „Wszystko na sprzedaż”, „Polowanie na muchy” czy „Tatarak”. Szczególne znaczenie miały obrazy społecznie zaangażowane: „Człowiek z marmuru”, „Bez znieczulenia” czy „Człowiek z żelaza”, uhonorowany Złotą Palmą w Cannes, a później „Katyń” i „Wałęsa. Człowiek z nadziei”.
Mistrz literackich adaptacji
Osobny rozdział w twórczości Wajdy stanowią adaptacje klasyki literackiej: „Popioły”, „Bramy raju”, „Wesele”, „Brzezina”, „Panny z Wilka”, „Zemsta”, „Pan Tadeusz” i nominowana do Oscara „Ziemia obiecana” – łódzki obraz wszech czasów z 1975 r., który przywołujemy w 50. rocznicę premiery oraz z okazji Roku Reymonta.
Od 1998 r. artysta ma swoją gwiazdę na ul. Piotrkowskiej, wtedy też nadano mu godność Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. Ostatni film Wajdy – „Powidoki” o Władysławie Strzemińskim, powstał również w naszym mieście.
Mistrz zmarł 9 października 2016 r. i został pochowany na krakowskim Salwatorze.