Lista odzyskanych łódzkich pereł architektury funeralnej i sztuki sepulkralnej jest długa, gdyż dotychczas udało się dokonać renowacji ponad 170 obiektów, a pula środków zebranych podczas kwest z roku na rok rośnie. W ostatnich latach dzięki zaangażowaniu mediów, ludzi kultury, nauki, polityki, sportu, a także harcerzy i młodzieży szkolnej udaje się zebrać ponad 100 tys. zł (w sumie ogólna kwota przekroczyła już 1,6 mln zł), choć skala potrzeb wciąż jest ogromna. Niektóre pomniki nagrobne nie mogą już czekać i zagrożone są bezpowrotnym zniszczeniem.
Perła dziedzictwa Łodzi
Stary Cmentarz przy ulicy Ogrodowej to miejsce wyjątkowe dla historii Łodzi. Była to pierwsza wielowyznaniowa nekropolia, która powstała w połowie XIX wieku, w okresie, kiedy miasto zaczęło dynamicznie przekształcać się w metropolię przemysłową – miasto wielu narodów, wyznań i kultur. Nekropolia ma swoją rangę historyczną, bo tu spoczywają zasłużeni dla Łodzi ludzie, przedstawiciele wielu pokoleń, a ponadto cmentarz posiada unikatową wartość artystyczną – prawdziwe bogactwo form rzeźby i architektury nagrobnej.
Z 10 tys. zabytkowych pomników pozostało obecnie zaledwie około tysiąca. W grupie najcenniejszych obiektów Starego Cmentarza jest oczywiście kaplica grobowa Karola Scheiblera – unikatowe w skali europejskiej dzieło architektury neogotyckiej. W 2002 roku dzięki kwestom i Towarzystwu Opieki nad Starym Cmentarzem przywrócono pierwotny polskojęzyczny napis nad głównym wejściem. W ten sposób zapoczątkowano wieloletnie prace konserwatorskie organizowane przez powstałą w 2003 r. Fundację na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera. Na Starym Cmentarzu jest kilkadziesiąt dzieł znanego rzeźbiarza Wacława Konopki oraz wiele realizacji sławnej łódzkiej rodziny kamieniarzy, czyli firmy Urbankowskich, z neorenesansową kaplicą Heinzlów na czele.
Piękno odzyskane
Trudno wymienić wszystkie obiekty ze sporej już liczby odnowionych nagrobków, bo każda renowacja ocala od utraty cennego zabytku, ale również jest wyrazem pamięci o ludziach, którzy budowali Łódź, tutaj żyli, pracowali i tworzyli nasze wspólne dziedzictwo. Przy okazji jubileuszu 15 Kwesty w 2009 roku oraz 25 rocznicy zbiórki, a także 20-lecia TOnSC powstały z udziałem miasta dwa okolicznościowe albumy „Piękno ocalone” i „Piękno odzyskane” prezentujące efekty kwest oraz dorobek konserwatorów. Pośród sztandarowych realizacji w ciągu ostatniego ćwierćwiecza można wskazać m.in. takie uratowane obiekty jak groby: Józefa Texela, Stefana Skrzywana, Wacława Konopki, Theodora Steigerta, Maryi Olszewskiej, Karola Hollera Stanisława Łąpińskiego, Rodziny Urbankowskich, Keilichów, Jarischów, Makiewiczów i wiele innych przywróconych do świetności zabytków funeralnych.
Zabytkowy grób rodziny Grohmanów na Starym Cmentarzu w Łodzi
Ponadto każdego roku miasto przeznacza 10 tys. zł na renowację jednego nagrobka wybranego przez Towarzystwo Opieki nad Starym Cmentarzem. Jest to dodatkowa kwota, dołączona do tej, zebranej podczas corocznej kwesty, począwszy od 2013 roku. Do tej pory z miejskiej puli odnowione zostały: nagrobek małżeństwa Piotrowiczów, nagrobek dr. Artura Starzyńskiego, wyremontowano skrzydła na nagrobku Stefana Pogonowskiego, nagrobki Józefa Wolczyńskiego, księdza Franciszka Pruskiego, legionistów: Stanisława Machnika i Mieczysława Wolskiego i Benedykta Grzymały-Pęczkowskiego.
Doroczna kwesta na rzecz ratowania zabytków Starego Cmentarza przynosi wymierne efekty, a „piękno wykute w kamieniu” i pamięć o ludziach zostają ocalone dla przyszłych pokoleń.
