Testament. Czym jest i dlaczego warto go sporządzić? [PORADNIK]

Polski system prawny przewiduje dwa tryby dziedziczenia po śmierci – ustawowe i testamentowe. A zapisy spadkodawcy, sporządzone w testamencie, mają pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Właśnie dlatego, jeżeli nie chcesz, aby cały dorobek Twojego życia trafił do tej rodziny, do której powinien według reguł określonych w Kodeksie cywilnym, warto sporządzić taki dokument, w którym sam zdecydujesz, kto i co będzie dziedziczył.

Testament. Czym jest i dlaczego warto go sporządzić? [PORADNIK]
Testament. Czym jest i dlaczego warto go sporządzić?, fot. sergign/envato.com

Testament jest dokumentem, w którym możemy rozporządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Na przygotowanie takiego dokumentu coraz częściej decydują się osoby coraz młodsze. Nie z powodu choroby, lecz dlatego, że dzięki testamentowi, w razie nagłej śmierci, dorobek życia trafi do tego czy tych, których faktycznie chcemy obdarować. Dokument taki daje ponadto możliwość uwzględnienia wśród spadkobierców osób spoza rodziny, np. przyjaciela, który opiekował się nami w chorobie czy organizacji charytatywnej, której działania są dla nas istotne. Aby jednak taki zapis był ważny, trzeba go sporządzić, zachowując prawidłową formę.

Testament własnoręczny

Testament spisany własnoręcznie jest ważny, jeżeli napiszemy go samodzielnie, w całości pismem ręcznym, a także podpiszemy i opatrzymy datą. Nieważny będzie testament napisany na komputerze, maszynie do pisania lub przez inną osobę, a następnie jedynie podpisany przez spadkodawcę. Duże znaczenie dla jego mocy prawnej ma również poprawny podpis – nie mogą to być inicjały ani parafka. Ważne jest również, aby został on złożony pod treścią testamentu, a nie np. w jego środku, na początku czy na kopercie, w której będzie znajdował się dokument. Dopóki spadkodawca żyje, testament nie niesie za sobą żadnych skutków prawnych. Może dowolnie dysponować swoim majątkiem, a także w każdej chwili zniszczyć testament i np. sporządzić inny.

Testament notarialny

Testament notarialny może być sporządzony jedynie przez notariusza i ma on charakter dokumentu urzędowego. To zdecydowanie najbezpieczniejszy sposób na zachowanie swojej ostatniej woli. Jego zaletą jest także to, że trudniej go podważyć. W przypadku testamentu notarialnego po śmierci spadkodawcy nie trzeba szukać kopii dokumentu. Wystarczy udać się do kancelarii notarialnej, w której ostatnia wola została oświadczona. Warto pamiętać o tym, że sporządzenie testamentu u notariusza wiąże się z poniesieniem niewielkich kosztów – stawka za sporządzenie aktu notarialnego dla testamentu zwykłego wynosi 50 złotych, a za wydziedziczenie kogoś z prawa do tzw. zachowku – 150 złotych.

W szczególnych sytuacjach prawo dopuszcza również inne formy testamentu, takie jak testament ustny czy allograficzny. Testament ustny można zastosować jedynie w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności – w obawie rychłej śmierci lub sytuacji, w której wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Spadkodawca musi oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Drugą ustną formą testamentu jest testament allograficzny – podyktowany urzędnikowi w obecności świadków i spisany w protokole. Obie formy testamentu w praktyce są sporządzane bardzo rzadko.

Dziedziczenie ustawowe

W przypadku braku testamentu podział majątku odbywa się w oparciu o przepisy z Kodeksu cywilnego. Według tego aktu prawnego pierwszą grupą spadkobierców ustawowych są dzieci spadkodawcy (małżeńskie i pozamałżeńskie) oraz jego małżonek (z wyjątkiem małżonków będących w separacji), którzy dziedziczą w równych częściach. W przypadku gdy spadkodawca nie miał dzieci, wtedy dziedziczą małżonek i rodzice. W dalszej kolejce do dziedziczenia znajduje się rodzeństwo spadkodawcy, a w przypadku jego braku – dziadkowie i pasierbowie. Jeżeli spadkodawca nie ma rodziny, majątek przechodzi na własność gminy lub Skarbu Państwa. 

Sporządzenie testamentu nie jest kłopotliwe i nie wymaga wizyty u notariusza. Przy zachowaniu wszystkich wymogów dotyczących jego spisania przygotowany samodzielnie dokument będzie ważny w świetle prawa i da Ci pewność, że Twój dorobek życia będzie rozdysponowany zgodnie z Twoją wolą.

ZOBACZ TAKŻE