Cukiernik, kupiec, przedsiębiorca - Fryderyk Sellin, łódzki człowiek renesansu

Niewielu jest ludzi tak zasłużonych dla rozwoju naszego miasta, jak Fryderyk Sellin. W styczniu przypada rocznica jego śmierci w 1914 roku, więc jest to okazja, aby przypomnieć tę barwną i interesującą postać lodzermenscha spoza branży włókienniczej oraz prawdopodobnie pierwszego menedżera łódzkiej kultury.

fot. arch.
Cukiernik, kupiec, przedsiębiorca teatralny
4 фото
fot. arch.
fot. arch.
fot. arch.
ДИВІТЬСЯ
ФОТО (4)

Fryderyka droga do Łodzi

Urodzony w Kaliszu 24 lipca 1831 roku, do szkół uczęszczał w Lublinie. Jako 14-letni młodzieniec, ukończywszy 4 klasy gimnazjum, został praktykantem w słynnej cukierni Semadeniego. Dwa lata później przeniósł się do centrali firmy w Warszawie, po kilku latach praktyki zamienił ją na Siedlce, a potem Hrubieszów. Jego przedsiębiorcza natura pozwala mu zmierzyć się z rozwijającym się dynamicznie centrum przemysłowym, jakim w połowie XIX wieku staje się Łódź, gdzie przybywa w 1851 r. i osiada już na stałe. Przez 63 lata pracuje bezustannie na wielu płaszczyznach dla dodania splendoru naszemu miastu. 

Pierwszym jego przedsięwzięciem było założenie sklepu z towarami kolonialnymi przy zbiegu ulic Piotrkowskiej i Zielonej. Później w tym samym miejscu otworzył swą pierwszą w Łodzi cukiernię. Szybko przenosi interes do domu Effenberga przy ul. Piotrkowskiej 91 i powiększa swoje przedsiębiorstwo, otwierając jeszcze handel win i wódek, delikatesy oraz piekarnię. W ogrodzie istniejącym na tyłach posesji każe wznieść budynek teatru letniego.

Po kilku latach dorabia się sporego majątku. Wynajmuje obszerny lokal w domu Ginsberga przy Nowym Rynku 8 (pl. Wolności), gdzie przenosi wszystkie swoje przedsiębiorstwa, sklepy. Dodatkowo otwiera Resursę Kupiecką, w której gromadzi się liczne grono tuzów kupiectwa łódzkiego, by znaleźć godziwą rozrywkę. Grają w karty, szachy, bilard i domino.

Miłość do teatru

Będąc człowiekiem rzutkim i przedsiębiorczym, mimo posiadania niezbyt dużego kapitału, Sellin  buduje w 1865 r. przy ulicy Konstantynowskiej 14/16 (dziś ul. Legionów) teatr zimowy o nazwie „Thalia". Amatorzy zorganizowani w towarzystwie o tej samej nazwie wywarli wielki wpływ na rozwój zawodowego teatru. Scenę tę później przemianowano na „Arkadię". Był to budynek drewniany przerobiony z wojskowego tatersalu (ujeżdżalni koni), który znajdował się w ogrodzie i służył aktorom w latach 1866-1892. W teatrze występowały zespoły gościnnie, np. słynna orkiestra Steinhauera. W roku 1880 dość wyeksploatowany już teatr nosił nazwę „Variete", a kilka lat później powstał tam jeszcze letni teatr „Apollo” na 800 miejsc. To wszystko było za mało…

Z własnych funduszy Fryderyk Sellin w 1901 roku wybudował przy ul. Konstantynowskiej (wg projektu Adolfa Zeligsona) prawdziwy Teatr Wielki na 1250 miejsc, którego inauguracja odbyła się 28 września 1901 r. z udziałem dwóch sławnych Henryków: Sienkiewicza i Siemiradzkiego.

I choć przez kilka dekad teatry Sellina odwiedzały znane trupy aktorskie, trudno było się utrzymać w Łodzi z tej działalności. Elity gustowały raczej w lżejszej rozrywce. Rosnące straty zmusiły go do sprzedaży całej posesji wraz z budynkami w 1911 r. Teatr Wielki spłonął w 1920 r. i materialne ślady działalności F. Sellina praktycznie przepadły…

Kreatywny i przedsiębiorczy 

Oprócz teatrów Fryderyk Sellin jako pierwszy w Łodzi wprowadził sprzedaż węgla w opieczętowanych skrzyniach, eliminując przez to ubytki i kradzieże z wozów. Kolejnym przedsiębiorstwem był... zakład optyczny, prowadzony razem z Blumenthalem. Był też właścicielem browaru, cegielni, pralni i łaźni. Z jego inicjatywy wprowadzono w Łodzi linię omnibusową (tramwaj konny) od Nowego Rynku (pl. Wolności) do Paradyzu (ul. Piotrkowska 175a).

Znajomi mówili o nim „papa Sellin", bo był człowiekiem niezwykle ruchliwym i odznaczał się łagodnym charakterem. Wieczorami chętnie bywał w cukierni Konrada (później kupił ją Piątkowski) przy pl. Wolności. Chętnie w gronie znajomych opowiadał dykteryjki i anegdoty. Mieszkał przy ul. Konstantynowskiej 14 (dzisiaj ul. Legionów). Zmarł w nocy z niedzieli na poniedziałek 19 stycznia 1914 r. w wieku 84 lat. Spoczął na Starym Cmentarzu Ewangelickim przy ul. Ogrodowej. 

Choć nie zalicza się on do czołówki łódzkich fabrykantów, jest Fryderyk Sellin bardzo ważną dla Łodzi postacią, która – jak dotąd – nie doczekała się jeszcze własnej ulicy w naszym mieście, choć dzięki niemu zyskało ono na nowoczesności i stylu.

ДИВІТЬСЯ ТАКОЖ