W 1950 r. dyrektorem Teatru Nowego w Łodzi został Kazimierz Dejmek – pracował tu 12 lat, realizując serię interesujących spektakli. W 1962 r. objął stery Teatru Narodowego w Warszawie, gdzie zasłynął inscenizacją „Dziadów” Adama Mickiewicza. Premiera spektaklu, która odbyła się 25 listopada 1967 r., rozpaliła antyradzieckie nastroje. Sztukę zdjęto z afisza, co wywołało falę protestów, głównie w środowiskach studenckich.
- ZOBACZ TAKŻE: Życie studenckie w Łodzi za PRL. Juwenalia, kawiarnie, godziny w bibliotece i strajki
Te niepokoje oraz brutalne represje ze strony władzy poprzedziły niejako wydarzenia marcowe 1968 r. Dejmka usunięto z partii i zwolniono ze stanowiska. 19 marca 1968 r. podczas spotkania z aktywem partyjnym Władysław Gomułka wskazywał na „obce wpływy i wrogie elementy” tych wystąpień, co uruchomiło antysyjonistyczną nagonkę. Najpierw w tle pojawiła się wojna Izraela w 1967 r. z państwami arabskimi, wspieranymi przez ZSRR, ale bardzo szybko akcja pod hasłem: „Studenci do nauki, pisarze do piór, syjoniści do Syjonu!” przybrała zdecydowanie antysemicki charakter z wzywaniem do opuszczenia kraju przez tzw. nacjonalistów żydowskich.
Protesty w Łodzi
Łódź, podobnie jak Warszawa i inne ośrodki akademickie, zareagowała na te naciski i stała się areną wystąpień studentów. Docierające do Łodzi informacje o wydarzeniach w stolicy, czyli brutalnym rozpędzeniu wiecu studentów warszawskich, mocno poruszyły środowisko łódzkie.
11 marca 1968 r. studenci rozpoczęli akcję protestacyjną, a 12 marca przed gmachem biblioteki uniwersyteckiej odbył się wiec z udziałem ponad tysiąca osób, na którym przyjęto rezolucję „Do społeczeństwa Łodzi”. Protestowano przeciw antagonizowaniu środowiska studenckiego i robotniczego oraz nierzetelnemu informowaniu społeczeństwa o wypadkach w Warszawie. W kolejnych dniach miały miejsce dalsze wystąpienia i prowokacje, które kończyły się interwencjami sił porządkowych i zatrzymaniem „prowodyrów chuligańskich zajść”. Wystąpieniom studenckim towarzyszyła, podobnie jak w stolicy, rozpętana przez radykalne kręgi partyjne nagonka antysyjonistyczna i antysemicka.
