Marian Cynarski urodził się w 1880 roku w Warszawie, gdzie wychował się i studiował prawo na tamtejszym Cesarskim Uniwersytecie. Pracował w sądach w Żyrardowie, Sandomierzu, Opocznie i Radomiu, a jego związki z Łodzią rozpoczęły się w lipcu 1919 roku, kiedy Józef Piłsudski mianował go na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego. Cztery lata później został wybrany na prezydenta Łodzi.
Za czasów rządów Mariana Cynarskiego otwarto w Łodzi m.in. Miejski Kinematograf Oświatowy przy Wodnym Rynku i Miejską Galerię Sztuki w parku Sienkiewicza. Rozpoczęto wtedy także budowę Parku Ludowego na Zdrowiu, a miasto przejęło szpital przy ulicy Drewnowskiej 75 oraz Dom Starców i Kalek przy ul. Narutowicza, natomiast pogotowie ratunkowe wyposażono w samochodowe karetki. Z jego inicjatywy zaczęto również wręczać Nagrodę Literacką Miasta Łodzi, ponadto zasiadał on w zarządach wielu towarzystw naukowych i społecznych i wykładał prawo, historię, logikę w łódzkim gimnazjum żeńskim.
Tragiczna śmierć Mariana Cynarskiego
Marian Cynarski zginął 14 kwietnia 1927 roku ugodzony nożem przez zdesperowanego bezrobotnego brukarza Adama Walaszczyka na schodach kamienicy, gdzie mieszkał przy ulicy Andrzeja 4. Motywem zbrodni była zemsta (zabójca był wcześniej skazany) lub napad rabunkowy. Zabójcy pomagał inny kryminalista Kazimierz Rydzewski. Adam Walaszczyk został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie, zaś Kazimierz Rydzewski otrzymał karę dożywotniego więzienia, a po amnestii wyrok zmniejszono do 15 lat więzienia.
Nagrobek Mariana Cynarskiego znajduje się na rzymsko-katolickiej części Starego Cmentarza. Ma on formę obelisku w kształcie stalli z szarego piaskowca o spoiwie ilastym oraz ryflowanej fakturze. W tympanonie pomnika znajduje się płaskorzeźbiona łódź z krzyżem łacińskim, nawiązująca do herbu naszego miasta.
Po raz pierwszy pomnik został odnowiony 25 lat i była to wzorcowa konserwacja. To dość niewdzięczny z konserwatorskiego punktu widzenia kamień, czyli piaskowiec Brenna. Rzadko jest stosowany, bo wykazuje tendencje do rozwarstwiania i pęcznienia. I właśnie to stało się z tym pomnikiem. Część tych ubytków da się zachować i pozostaną one w obiekcie, a część zostanie uzupełniona. Sam pomnik nie jest na razie wizualnie spektakularny, ale gdy się przyjrzy jego dekoracyjnej czcionce i płaskorzeźbie, to widać, że jest efektowny. Prace konserwatorskie na pewno przywrócą jego urodę. Tym bardziej, że obecnie pokryty jest on nawarstwieniami i dodatkowo jest zagloniony. Zostanę one zlikwidowane, a efekt konserwacji będzie widoczny i trwały – wyjaśniła konserwator zabytków Anna Połomka z firmy Lapis, która odnawia pomnik nagrobny byłego prezydenta Łodzi.
Do tej pory z miejskiej puli odnowione zostały: nagrobek małżeństwa Piotrowiczów, nagrobek dr Artura Starzyńskiego, wyremontowano skrzydła na nagrobku kpt. Stefana Pogonowskiego i pomniki: Józefa Wolczyńskiego, Franciszka Pruskiego oraz Stanisława Wolskiego i Mieczysława Machnika, Benedykta Grzymały-Pęczkowskiego, Stefana Rogowicza i Bolesława Grzybowskiego. W 2023 roku Miasto wespół z Towarzystwem oraz Kurią Archidiecezji Łódzkiej w związku z 600. Rocznicą nadania praw miejskich Łodzi postawiło „Pomnik Pamięci Łodzian”. W ubiegłym roku odnowiono nagrobek Iry Aldridge`a.
