Łódź.pl

Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju

W latach 70. XX w. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju. Zajmowała miejsce w pierwszej trójce miast w Polsce zarówno w zakresie produkcji i zatrudnienia, jak i edukacji i kultury. Jednak pomimo wszechobecnej propagandy sukcesu, niekorzystna koniunktura, zadłużenie kredytowe, nierównowaga budżetowa i chybione inwestycje spowodowały, że Polska stanęła u progu kolejnego kryzysu.

Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju
Do gwałtownych wystąpień w czerwcu 1976 r. doszło w Radomiu, Ursusie i Płocku. Na zdjęciu uliczne wystąpienia i płonący gmach wojewódzkich władz PZPR w Radomiu, gdzie w trakcie zamieszek były ofiary śmiertelne, kilkadziesiąt osób zostało rannych, a setki robotników zwolniono z pracy. (Fot. IPN)
5 фотоs
Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju
Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju
Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju
Paradoksy ekonomii PRL. Łódź należała do najsilniej uprzemysłowionych ośrodków w kraju
ДИВІТЬСЯ
ФОТО (5)

W 1977 r. łódzki przemysł lekki skupiał 20% krajowej produkcji i zatrudnienia, dominowało wówczas włókiennictwo. W 1977 r. wytworzono w Łodzi 43,6% tkanin bawełnianych oraz 32% wełnianych i jedwabnych. Kolejne miejsce zajmował przemysł elektromaszynowy, który reprezentował ponad 20% potencjału zatrudnienia i produkcji ogólnej. Przemysł łódzki w tamtym okresie odznaczał się ponadto najwyższym po wojnie stopniem unowocześnienia. Modernizowano stare zakłady i stawiano kolejne inwestycje (w 1977 r. były to Wifama, ZPP Feniks, ZPD Bistona, Skogar). Według spisu powszechnego, w 1970 r. większość zatrudnionych utrzymywała się z pracy w przemyśle (53,8% – 340 tys. osób), a zatrudnienie w sektorze usług było źródłem utrzymania prawie 1/3 mieszkańców. 

Gorący Czerwiec ‘76

Choć w Łodzi budowano wówczas na dużą skalę, w związku z czym powstało kilka dużych osiedli i nowych obiektów, to jednak z roku na rok postępowało społeczne niezadowolenie. Z wykładów ekonomii wynikało, że gospodarka kapitalistyczna zwykle w cyklu siedmioletnim przeżywa kryzys związany z nadprodukcją i spadkiem popytu. To pojęcie było obce socjalizmowi, natomiast załamanie i krach gospodarczy pojawiały się w sytuacji odwrotnej – na skutek niedoborów i gwałtownego wzrostu popytu na wszelkie dobra. 

Pomimo pewnych przejawów pozytywnych przemian, pod koniec lat 70. XX w. gospodarka odczuwała już regres. W 1976 r. załamała się równowaga na rynku artykułów spożywczych, planowano reglamentację towarów, a w kolejnych latach pojawiły się luki na półkach sklepowych. Próbując ratować sytuację gospodarczą, 26 czerwca 1976 r. władze partyjne po raz kolejny zdecydowały się na podwyżki cen artykułów spożywczych. Odpowiedzią były strajki w wielu miastach Polski, m.in. w Radomiu, Ursusie i Płocku. Do protestów, choć na mniejszą skalę, doszło także w niektórych fabrykach łódzkich. W kraju, a więc także w Łodzi, odradzała się antykomunistyczna opozycja – powstały m.in. KOR, ROPCiO i KPN. 

Różowa kartka

Robotniczy pomruk niezadowolenia mobilizował władze polityczne do większej aktywności, więc rozpoczęły one masową akcję wieców wyraźnie popierających politykę PZPR i rządu. Pojawiły się jednak – nie po raz pierwszy zresztą w PRL-u – kartki na limitowane zakupy cukru. Powojenne doświadczenia Polaków z trudnych lat 40. i 50. pokazywały, że system kartkowy nie wróży nic dobrego. W lipcu 1976 r. wprowadzono kartki na cukier. Miały być one rozwiązaniem na kilka miesięcy, ale – jak wiadomo – na tym się nie skończyło, bo rozpoczęła się dekada niedoborów i kartek niemal na wszystko. Władze komunistyczne po raz kolejny stanęły przed problemami ekonomicznymi, których w warunkach sterowanej odgórnie przez pryzmat ideologii gospodarki nie dało się rozwiązać, co doprowadziło do powszechnego społecznego wybuchu w 1980 r., o czym napiszemy w następnym odcinku, w 45. rocznicę wydarzeń Sierpnia ‘80.

ДИВІТЬСЯ ТАКОЖ