Łódź.pl

Słynna Ala z Elementarza leczyła dzieci w Łodzi. Niezwykła historia Aliny Margolis-Edelman

Marek Edelman pisał o swojej żonie, że „przez całe życie była wielką społecznicą, wrażliwą na zło i krzywdę”. Niosła pomoc najbardziej potrzebującym na całym świecie. Poznaj losy Aliny Margolis-Edelman.

Łódź. Słynna Ala z Elementarza leczyła dzieci w Łodzi. Niezwykła historia Aliny Margolis-Edelman
Słynna Ala z Elementarza leczyła dzieci w Łodzi. Niezwykła historia Aliny Margolis-Edelman

Alina Margolis-Edelman (1922-2008) przyszła na świat w inteligenckiej rodzinie o żydowskich korzeniach. Jej rodzice, Aleksander Margolis i Anna z domu Markson, byli wybitnymi lekarzami. Margolisowie utrzymywali stosunki z rodziną Mariana Falskiego, autora słynnego „Elementarza”. Jedną z późniejszych wersji tej książki dla dzieci autor dedykował Alinie, nazywając ją „Alą z Elementarza”.

Podczas II wojny światowej Niemcy zamordowali ojca Aliny, a ona sama trafiła wraz z matką do getta warszawskiego. Tam poznała swego przyszłego męża Marka Edelmana – jednego z przywódców Żydowskiej Organizacji Bojowej i powstania w getcie. Po wojnie oboje podjęli studia na Akademii Medycznej w Łodzi, a później pracowali w szpitalach w Łodzi. Alina specjalizowała się w diabetologii dziecięcej i była autorką nowatorskich metod walki z cukrzycą.

W rezultacie antysemickiej kampanii w 1968 r. zdecydowała się na emigrację. Razem z synem Aleksandrem i córką Anną wyjechała do Francji. Pracowała na misjach humanitarnych, realizowanych przez Lekarzy bez Granic i Lekarzy Świata. Wyjeżdżała m.in. do Czadu, Nikaragui, Salwadoru, Gwatemali, Afganistanu, Bośni i Hercegowiny. Angażowała się także w pomoc rodakom, tworząc takie organizacje, jak SOS Pomoc Chorym w Polsce czy Fundacja Dzieci Niczyje.

We Francji pracowała w szpitalu dziecięcym, prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Kartezjusza oraz badania w Instytucie Pasteura. W latach 80. wspierała opozycję demokratyczną w Polsce, działając w paryskim Komitecie Koordynacyjnym „Solidarności”. W latach 90. opublikowała swoje wspomnienia z czasów młodości i wojny pod tytułem „Ala z elementarza”. „Książkę Pani przeczytałem dosłownie jednym tchem” – pisał Jan Karski.

4 października 2025 r. Muzeum Miasta Łodzi otworzyło wystawę „Karski – Margolis – Edelman”, poświęconą pamięci Jana Karskiego, Aliny Margolis-Edelman i Marka Edelmana.

ДИВІТЬСЯ ТАКОЖ