Teatr Nowy w Łodzi zainaugurował swoją działalność 12 listopada 1949 roku premierą socjalistycznej sztuki „Brygada szlifierza Karhana” Vaška Kaňi w reżyserii zespołowej pod kierunkiem Jerzego Merunowicza i w wykonaniu młodych wychowanków założonej w tym samym roku łódzkiej Wyższej Szkoły Aktorskiej – dzisiejszej słynnej Filmówki. Miał być sceną programowo „nową”: na wskroś współczesną, zaangażowaną społecznie i światopoglądowo – stąd jego nazwa. Tak też się stało.
Teatr Nowy, czyli teatr pokoleniowy
Nowy wkrótce wyrósł na teatr pokoleniowy. O jego pierwotnym kształcie i założeniach zadecydowała pracująca metodą Stanisławskiego tzw. Grupa Młodych Aktorów, do której należeli m.in.: Kazimierz Dejmek – pierwszy dyrektor teatru, Janusz Warmiński, Danuta Mancewicz, Barbara Rachwalska, Janusz Kłosiński czy Wojciech Pilarski.
Początkowo teatr mieścił się w gmachu Domu Żołnierza przy ul. Daszyńskiego 34 (dziś ul. Tuwima). Dopiero w kwietniu 1951 roku został przeniesiony do obecnej siedziby przy ul. Więckowskiego 15.
Na deskach Nowego przez lata pojawiały się ważne, rezonujące w całym kraju spektakle o silnym wydźwięku społecznym, politycznym i etycznym. Ta sama idea przyświeca Teatrowi Nowemu w Łodzi dziś – wciąż nowe odkrywanie możliwości medium, jakim dla publiczności i twórców jest teatr; szukanie nowych dróg, nowych form, nowych tematów i nowych osobowości zarówno w ramach wiodącej działalności artystycznej, jak i projektów takich jak Nowy i Młodzi, skierowany do młodych twórców teatru: studentów i absolwentów szkół artystycznych.
Jak mówi zespół teatru - o wiele bardziej wolimy pokazywać to, co nowe, niż to, co stare.
