Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?

To właśnie nad tą rzeką powstała Łódź. Najpierw jako XIII-wieczna osada, potem wieś, aż wreszcie od 1423 r. miasto. Wbrew dość powszechnej opinii to nie miasto wzięło nazwę od rzeki – przed wiekami była ona nazywana Ostrogą i Starowiejską, a Łódką została dopiero w XIX wieku. Poznaj inne jej tajemnice!

Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Park Helenów założono w dolinie rzeki Łódki. Nieopodal były najstarsze łódzkie pola uprawne zwane Pogorzel, które powstały w wyniku wypalania lasu
10 zdjęć
Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
Łódź. Łódka, czyli najbardziej łódzka z rzek. Znasz jej historię i tajemnice?
ZOBACZ
ZDJĘCIA (10)

Łódka przecina prawie całe miasto ze wschodu na zachód, ale przez jego centralną część płynie podziemnym kanałem – znika w nim przy ul. Źródłowej, a opuszcza go w parku na Zdrowiu. Swoje źródła miała na Sikawie – wypływała spod tamtejszych wzniesień. Masowe wycinanie lasów doprowadziło jednak do zaniku jej źródeł. Dziś zasilana jest deszczówką, wodą z topniejącego śniegu oraz wodami drenażowymi, które przesączają się przez grunt w parkach Helenów i Staromiejskim do jej podziemnego kanału.

Przemysłowa Łódź 

Łódka dała początek przemysłowej Łodzi. Nad rzeką swoje zakłady włókiennicze i pałace wznieśli Biedermannowie i Poznańscy, a Karol Sänger, Karol Anstadt i Bracia Ghelig założyli browary. Własną fabrykę zbudował też Ludwik Meyer (Mania). Nad Łódką położona była żydowska dzielnica z targiem i najstarszą łódzką synagogą oraz „letni salon Łodzi” – park Helenów. 

Młyny nad Łódką 

Teren parku Staromiejskiego zajmował kiedyś staw Grobelny, utworzony na Łódce, a przy nim młyn o tej samej nazwie, który z czasem został zamieniony w pierwszą w mieście maszynę włókienniczą. Dalej, przy współczesnej ul. Karskiego stał drugi młyn – Pielech, prawdopodobnie nazwany tak od jego właściciela-młynarza. Trzeci znajdował się na Mani, na terenie rządowego lasu, a czwarty – na Brusie.

Dolina Łódki 

Łódka była niewielką, płytką, ale kapryśną strugą, często wylewającą w czasie wiosennych roztopów. Płynęła przez Stare Miasto w głębokiej dolinie. Do dziś dolinę tę dostrzeżemy w parkach Helenów i Staromiejskim. Stromo po jej stokach opadają ulice: Franciszkańska, Kilińskiego, Solna, Wschodnia i Nowomiejska. Jedyny zachowany do dziś w naturalnym stanie fragment pradoliny Łódki zobaczyć można wzdłuż ul. Beskidzkiej – rzeka płynie tu w znacznym zagłębieniu terenu.

>>Dalsza część artykułu znajduje się poniżej<<

Kanał Łódki 

Pod koniec XIX w. rzekę zamieniono w wysypisko śmieci i kanał ściekowy, który wiódł przez gęsto zabudowane i zaludnione Stare Miasto. Oprócz ścieków bytowych z domów i ulokowanych nad Łódką fabryk i browarów trafiały tam też wszystkie odpady z okolicznych targowisk. Liczne epidemie sprawiły, że zdecydowano o ukryciu Łódki w podziemnym kanale – pierwszy odcinek zniknął pod ziemią na terenie Starego Miasta w 1917 r. (dziś park Staromiejski). Wraz z budową miejskiej kanalizacji podziemną rzekę „zatrudniono” do odprowadzania deszczówki z miasta. Dziś rzeka chroni śródmieście Łodzi przed powodziami w czasie burz i roztopów.

Filmowa Łódka 

Kanał rzeki Łódki był inspiracją dla ludzi sztuki. W 1926 r. w lokalnej prasie drukowano powieść w odcinkach o mieszkających w tym kanale bezdomnych i ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości przestępcach. To najbardziej „filmowy” podziemny kanał w Polsce – powstały w nim zdjęcia do pięciu produkcji filmowych, w tym nominowanego do Oscara filmu „W ciemności” Agnieszki Holland. 

Dopływy Łódki

Na terenie miasta struga zbierała kilka dopływów: w górnym odcinku – cieki z Moskulików i z ul. Brzezińskiej, przy ul. Źródłowej – Stoczankę, kolejny ciek wpadał do rzeki przy skrzyżowaniu ul. Kilińskiego z ul. Franciszkańską. Ciek od Piotrkowskiej łączył się z Łódką na terenie zakładów Poznańskiego (Manufaktura), kolejny dopływał na wysokości motodromu przy ul. Drewnowskiej. W parku na Zdrowiu z Łódką łączy się Bałutka, a kiedyś na terenie parku dopływał też do Łódki strumień zwany Suchy Ner.

ZOBACZ TAKŻE