Decyzje niemieckich władz okupacyjnych, dotyczące zmian terytorialnych polskich miast, zostały zniesione zaraz po wojnie na mocy dekretu PKWN z sierpnia 1944 r. Szybko jednak Rada Ministrów wydała rozporządzenie o powiększeniu terytorium Łodzi do 211,55 km², które weszło w życie 13 lutego 1946 r.
Powojenna inkorporacja Łodzi
Do Łodzi dołączono wówczas ok. 90 różnego typu osiedli, wsi, kolonii, folwarków i osad. Były to m.in.: Radogoszcz, Kolonia Radogoszcz, Łagiewniki Małe, Łagiewniki wraz z Lasem Łagiewnickim i Arturówkiem, fragment Moskul, Modrzew, Łodzianka, Wilanów B, Moskule Stare, Moskuliki, Łukaszew, Rogi, Różki, Kolonia Marysin III, Antoniew Sikawa, Budy Sikawa, Folwark Sikawa, Stoki, Folwark Stoki, Antoniew Stoki, Budy Stoki, Kolonia Jędrowizna, Henryków, Janów, pozostałe części Widzewa i Zarzewa, Augustów, Poręby, Olechów, Młynek, Kowalszczyzna, Jędrzejów, Wiskitno nr 2, pozostałe części Chojen (Chojny A, B, D, E i G oraz Folwark Chojny), Julianów, Komorniki, Stare Chojny, Górki Stare, Górki Nowe, Józefów, drobny fragment Starowej Góry, m. Ruda Pabianicka, Chocianowice, Charzew, Chocianowiczki, Rokicie Stare, Rokicie Wójtostwo, Retkinia Zagrodniki, Retkinia Mała Kolonia, Retkinia Długa Kolonia, Lublinek, Smulsko, Retkinia Działy, Retkinia Karcz, Retkinia Brzózki, Retkinia Piaski, Folwark Retkinia, Rokicie Nowe, Folwark Brus, Leonów, Stare Złotno, Jagodnica Złotno, Kolonia Jagodnica Złotno, Folwark Jagodnica Złotno, Kolonia Cyganka, Odzierady, Zadraż, drobny fragment Antoniewa, Grabieniec, Mikołajew, Budy Katowskie, Kochanówka, Kały AB, Teofilów, Piskowiec, Borowiec, Pabianka, Marianów i Żabieniec.
Podział Łodzi na dzielnice
Nowa inkorporacja w 60% pokrywała się z przebiegiem granic z 1940 r. Rezygnacja z włączenia Ksawerowa, Starowej Góry i Wiskitna na rzecz innych osiedli po zachodniej i wschodniej stronie miasta doprowadziła do zerwania z tradycyjnym, południkowym układem terytorium Łodzi. Pozyskanie rozległych, nieco słabiej zagospodarowanych terenów stwarzało urbanistom możliwość kształtowania przestrzeni obrzeży miasta.
Podział Łodzi na dzielnice w ciągu kilkunastu lat zmieniał się trzykrotnie. Na mocy uchwały Rady Narodowej z 27 maja 1946 r. miasto podzielono na trzy dzielnice: Łódź Północ, Śródmieście i Łódź Południe. Z dniem 1 stycznia 1954 r. wprowadzono podział na siedem dzielnic: Bałuty, Staromiejską, Widzew, Chojny, Rudę, Polesie i Śródmieście, by wreszcie od 1 stycznia 1960 r. ograniczyć ich liczbę do pięciu, nadal istniejących: Bałut, Widzewa, Górnej, Polesia i Śródmieścia.
Dalsze plany rozbudowy Łodzi
Zarys ogólnego planu dla Łodzi powstał w nowy Biurze Planowania Miasta już w 1946 r. Zawarte w nim propozycje stanowiły podstawę prac nad pierwszym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego Łodzi z 1949 r. Kolejne projekty powstały w latach 1954 i 1956, a ich efektem był opracowany w 1958 r. i zatwierdzony w 1961 r. ogólny plan zagospodarowania miasta Łodzi do 1980 r.
Plany te zakładały przede wszystkim rozpoczęcie na dużą skalę budownictwa mieszkaniowego, stopniowe przenoszenie przemysłu skupionego z centrum miasta, poprawę systemu komunikacyjnego, rozwój terenów zielonych oraz sektora usług. W rzeczywistości żaden z tych planów nie został w pełni zrealizowany. Łódź, która uniknęła zniszczeń wojennych, otrzymała bowiem ograniczone środki na rozwój z budżetu centralnego. Pierwsze dokonania urbanistyczne były raczej skromne. W przypadku regulacji ulic ograniczały się one do wznowienia kilku projektów sprzed wojny, m.in. stworzenia jednolitego ciągu ul. Inflanckiej, połączenia obu części ul. Północnej poprzez przebicie się przez tereny dawnych zakładów Biedermanna czy przedłużenia ul. Żeromskiego – od Radwańskiej do ul. Skrzywana – oraz korekt kilku mniejszych ulic.
