Centrum Dialogu im. Marka Edelmana przygotowało całoroczny program wydarzeń. Zaplanowano wystawy, spotkania, pokazy filmów i powstanie muralu. Szczegóły harmonogramu zostaną ogłoszone po rozstrzygnięciu konkursów dotacyjnych, ale już dziś łodzianie mogą poznać najważniejsze wydarzenia, jakie przygotowano w związku z obchodami Roku Aliny Margolis-Edelman.
Biografia Margolis-Edelman w formie wystawy
Najważniejszym wydarzeniem w 100-lecie urodzin Aliny Margolis-Edelman będzie stworzenie w Centrum Dialogu interaktywnej wystawy „Elementarz empatii” skierowanej do dzieci (w wieku 5-10 lat) i ich opiekunów (m.in. rodziców, pedagogów). Wystawa zostanie otwarta w czerwcu 2022 roku i będzie funkcjonować w Centrum Dialogu minimum dwa lata. Biografia Aliny Margolis stanie się pretekstem do rozmowy z młodym pokoleniem o szeroko rozumianej empatii wobec otaczającego nas świata. Kuratorkami wystawy są: Anna Mrozińska-Szmajda, Aleksandra Shaya oraz Kamila Majchrzycka-Szymańska.
Wokół wystawy powstanie spójny program edukacyjny skierowany do różnych grup odbiorców: rodzin, uczniów przedszkoli i szkół podstawowych (klas I-VI) oraz pedagogów. Uczestnicy zostaną zaproszeni do udziału w cyklicznych warsztatach i działaniach interdyscyplinarnych (prowadzonych przez artystów, działaczy społecznych, edukatorów i ekspertów). Partnerami przy tworzeniu programu edukacyjnego wokół wystawy o Alinie Margolis-Edelman będą m.in.: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Łódzki Szlak Kobiet, Fundacja Kulawa Warszawa, Fundacja Pomóż mi zrobić to samemu, Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła.
Wydarzenia w Roku Aliny Margolis-Edelman
Interaktywna wystawa „Elementarz empatii”.
Zasadzenie Drzewka Aliny Margolis-Edelman w Parku Ocalałych w rocznicę jej setnych urodzin.
Pokaz filmu „Ala z elementarza” Edyty Wróblewskiej w przestrzeni Łodzi oraz projekcja filmu „Alina Margolis - lekarz świata. Wywiad z Bernardem Koucherem i Jacques Lebas w reżyserii Caroline Bibring i Marii Melchior.
Zaplanowane są wykłady, spacery wokół biografii Aliny Margolis-Edelman.
Łodzianie będą mogli wziąć udział w spotkaniach z Rodziną i Przyjaciółmi Aliny Margolis-Edelman (Łódź-Warszawa-Paryż).
Powstanie mural z wizerunkiem Aliny w przestrzeni Łodzi.
W październiku w Łodzi odbędzie się gala i wręczenie Nagrody im. Aliny Margolis-Edelman.
Setne urodziny Aliny Margolis 18 kwietnia wypadają w Poniedziałek Wielkanocny – dlatego pierwsze wydarzenia – we współpracy z Muzeum Polin – Centrum zaplanowało na 19 i 20 kwietnia.
W maju odbędzie koncert pieśni Bundu - przypomnienie idei społecznej
i środowiska, w którym się wychowała.
Lekcje dla szkół inspirowane biografią Aliny Margolis-Edelman.
Spotkania z ludźmi, którzy na własną rękę, jak i w organizacjach, niosą pomoc i otuchę osobom potrzebującym wsparcia (zaprosimy m.in. przedstawicieli Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę oraz laureatów i osoby nominowane do Nagrody im. Aliny Margolis-Edelman).
Pomysł upamiętnienia Aliny Margolis-Edelman spotkał się z życzliwością Rodziny: córki Anny Edelman i syna Aleksandra Edelmana, a patronat nad obchodami stulecia urodzin wybitnej lekarki objęła także Ambasada Francji w Polsce. Partnerami Centrum Dialogu jest już m.in. współtworzona przez Patronkę Roku Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę oraz Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.
Alina Margolis-Edelman - biografia
Urodziła się w Łodzi 18 kwietnia 1922, zmarła w Paryżu w 2008 r. Była lekarką i działaczką społeczną wyczuloną na los dzieci. Niezwykłą piękną osobą, która może być wzorem dla nas także dziś, sto lat po jej urodzinach.
Alina Margolis pochodziła z rodziny zaangażowanych społecznie lekarzy. Jej ojciec Aleksander Margolis, był jednym z czołowych działaczy Bundu w Polsce, już w 1919 roku został członkiem Rady Miejskiej w Łodzi, kierował Wydziałem Zdrowia, był ordynatorem Oddziału Chorób Zakaźnych i dyrektorem Szpitala Miejskiego w Radogoszczu. Matka Aliny – Anna z dyplomem lekarza pediatry rozpoczęła pracę w Szpitalu Anny Marii w Łodzi (dziś im. Korczaka). W 1927 r. wspólnie z mężem doprowadziła do utworzenia w podłódzkich Łagiewnikach sanatorium dla dzieci cierpiących na gruźlicę.
II wojna światowa i Marek Edelman
W końcu 1939 r. Ala wraz z młodszym bratem znaleźli się w Warszawie. W powstaniu warszawskim – była sanitariuszką. Odznaczono ją po wojnie Krzyżem Walecznych – uratowała Marka Edelmana wyprowadzając go z walczącej Warszawy. W 1945 roku wróciła do Łodzi z grupą przyjaciół, ukończyła studia medyczne, została lekarzem pediatrą. Opiekowała się dziećmi chorymi na cukrzycę, założyła także poradnię dla dzieci z chorobami nerek oraz ośrodek leczenia cukrzycy dziecięcej w Rabce. Podobnie jak Marek Edelman, który został kardiologiem, była niezwykle oddana swoim pacjentom. Edelmanowie mieli dwoje dzieci: Aleksandra i Anię.
Margolis-Edelman we Francji
Po wydarzeniach marcowych Alina Margolis z dziećmi wyjechała do Francji. Zaangażowała się w działalność organizacji Lekarze bez Granic, współtworzyła organizację Lekarze Świata. Pracowała na statkach-szpitalach, wyławiających na morzu uciekinierów z komunistycznego Wietnamu (tzw. boat people), pomagała chorym w Salwadorze, Czadzie, Afganistanie. Podczas wojny domowej w Bośni i Hercegowinie współtworzyła m.in. ośrodek wsparcia dla ofiar gwałtów.
- Jeździła po całym świecie, ratowała dzieci. Przeżywała dramaty, ale ponieważ była bardzo skromna, nie mieliśmy o tym z siostrą pojęcia”– wspominał syn.
W latach 80. była współzałożycielką francusko-polskiego stowarzyszenia SOS Aide aux Malades Polonais (Pomoc Chorym w Polsce), zajmującego się leczeniem za granicą osób chorych w Polsce. W stanie wojennym organizowała leki i pomoc potrzebującym. Nie wróciła do Polski na stałe, ale w 1991 roku zakładała Fundację Dzieci Niczyje (dziś Dajemy Dzieciom Siłę) zajmującą się problemem przemocy wobec dzieci.
- To moja pasja, żeby za wszelką cenę ratować życie dzieci. Marek też przejmuje się tylko tymi pacjentami, którzy są jedną nogą w grobie. Czy zostało nam takie wyczulenie z getta, nie wiem – zastanawiała się w jednym z wywiadów.
Alina Margolis zmarła w Paryżu w 2008 roku i jest tam pochowana. W Łodzi ma swój skwer przy ul. Jaracza. Od 2011 roku przyznawana jest Nagroda im. Aliny Margolis-Edelman osobom zasłużonym w działalności na rzecz pomocy dzieciom.
Alina Margolis-Edelman i Elementarz Falskiego
Jak głosi przekaz postać Aliny Margolis związana jest z ikonicznym dla edukacji, „Elementarzem” Mariana Falskiego. Miała być ona pierwowzorem Ali z „Elementarza”. Autor był wielkim przyjacielem jej mamy – Anny Margolisowej. „Elementarz” wszedł do polskiego kanonu jako podręcznik do nauki podstaw czytania i pisania. Był on najdłużej wydawaną tego typu pozycją na świecie. Dla wielu pokoleń stał się symbolem wprowadzania w język znaków, umiejętności „czytania świata”. Dlatego właśnie „Elementarz” będzie ważnym motywem działań w Roku Aliny Margolis-Edelman przede wszystkim dla dzieci, ale także dla dorosłych. Tak jak „Elementarz” Mariana Falskiego uczył dzieci czytać i pisać, Centrum Dialogu chce uczyć się empatii.
