Rozpoznanie depresji u dzieci i młodzieży jest pewnym wyzwaniem. Z jednej strony objawy mogą różnić się od tych, które towarzyszą chorobie w dorosłości, z drugiej zaś bywają mylone z innymi zaburzeniami, a nawet z zachowaniami charakterystycznymi dla okresu dojrzewania. Na depresję mogą cierpieć zarówno dzieci spokojne i wycofane, jak i te, które zachowują się „niegrzecznie” czy „buntowniczo”.
Na co zwrócić uwagę?
Niepokojące mogą być zmiany w zachowaniu dziecka, rezygnacja z lubianych dotychczas aktywności czy znajomości, zmienne nastroje, smutek, ale również drażliwość. Ponadto mogą pojawić się sygnały związane z ciałem: ciągłe zmęczenie, brak energii, bóle głowy czy brzucha, wzrost lub spadek apetytu, a w konsekwencji wzrost lub spadek masy ciała, płaczliwość, zaburzenia koncentracji. Zmiany mogą dotyczyć także aktywności psychoruchowej – dzieci stają się spowolnione lub przeciwnie, pobudzone bardziej niż zazwyczaj. Dodatkowo można u nich zaobserwować skupianie się na negatywach w ocenie siebie i otoczenia, poczucie braku sensu i nadziei, poczucie winy, zainteresowanie śmiercią, myśli samobójcze, a nawet ślady po samookaleczaniu. Jeśli zauważysz u dziecka któreś z tych objawów, nie ignoruj ich. Brak zdecydowanego działania może mieć poważne konsekwencje
Dlaczego dziecko choruje?
Przyczyn depresji może być wiele. Jej ryzyko znacznie zwiększają epizody tej choroby u rodziców dziecka, ale zazwyczaj poza genami musi wystąpić także inny bodziec. Depresji sprzyjają konflikty w rodzinie, zaniedbanie, przemoc, uzależnienia rodziców, zła sytuacja materialna, niewłaściwe postawy wychowawcze, ale też przewlekła choroba dziecka czy bliskiej mu osoby lub strata kogoś bliskiego (np. na skutek rozwodu, śmierci, długiej rozłąki).
Szczególne znaczenie ma rodzaj więzi między dzieckiem a rodzicami – brak zainteresowania sprawami dziecka, skupienie dorosłych na sobie czy niedostateczne wsparcie zwiększają ryzyko wystąpienia choroby. Depresja może pojawić się także na skutek problemów w szkole lub wśród rówieśników oraz jako reakcja na zawód miłosny. Przyczyną może być też szkolna presja: ciągła rywalizacja o najwyższe oceny, udział w konkursach i olimpiadach oraz licznych zajęciach dodatkowych, które przekraczają możliwości dziecka. Nie bez znaczenia są również cechy osobowościowe dziecka (niska samoocena, perfekcjonizm, duże wymagania wobec samego siebie, tłumienie emocji, niskie umiejętności społeczne), które mogą sprawiać, że trudniej mu radzić sobie z codziennymi problemami.
Do kogo się zwrócić?
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może mieć depresję, zgłoś się z nim do lekarza pierwszego kontaktu z prośbą o dalsze pokierowanie. Możesz też umówić się na konsultację do psychiatry. Do tego specjalisty nie jest potrzebne skierowanie, jednak w przypadku wizyty na NFZ dostępne terminy mogą być dość odległe. Wtedy pozostaje wizyta prywatna lub skorzystanie z telefonów zaufania, gdzie zdobędziesz wsparcie oraz informacje potrzebne w Twojej sytuacji.
Telefony zaufania:
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111
- ITAKA – Antydepresyjny telefon zaufania – 22 484 88 01
- ITAKA – Telefon Zaufania Młodych – 22 484 88 04
- Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna – 22 425 98 48
- Całodobowa bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli – 800 080 222
Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci – 800 100 100
Bezpłatna pomoc w Łodzi
Łodzianie mogą skorzystać z bezpłatnych porad pedagoga, psychologa i prawnika w ramach pomocy oferowanej przez Fundację Wsparcia Psychospołecznego. Na pomoc mogą liczyć osoby w sytuacjach kryzysowych, zmagające się z problemami osobistymi i rodzinnymi, powodującymi poczucie bezradności i zagrażającymi wykluczeniem społecznym.
Zapisy na wizyty są przyjmowane telefonicznie pod numerem: 794 430 463 oraz e-mailowo: pomocpsychospoleczna@op.pl Zgłaszający się po pomoc mogą wziąć udział w pojedynczej konsultacji albo cyklu wizyt. Spotkania odbywają się w różne dni tygodnia (robocze i wolne) w gabinetach przy ul. Piotrkowskiej 270 (lok. 422), ul. Strzelców Kaniowskich 71 i ul. Zbożowej 9.
