Gawędy łódzkie. Jaki był potencjał Łodzi na początku XIX w.?

Na początku XIX w. obszar dzisiejszej Łodzi składał się z miasteczka i kilkudziesięciu osiedli. Jak rozkładała się liczba mieszkańców?

fot. Envato Elements
Sieć osadnicza na obszarze obecnej Łodzi była dosyć gęsta

W pierwszych latach istnienia Królestwa Polskiego, utworzonego na mocy kongresu wiedeńskiego w 1815 r., sieć osadnicza na obszarze obecnej Łodzi była dosyć gęsta. Warto przypomnieć, jaki był potencjał Łodzi i jej okolic na początku XIX w.

  • Stare wsie: Bałuty, Brus, Chocianowice, Chojny, Kały, Łagiewniki, Modrzew, Moskule, Radogoszcz, Retkinia, Rogi, Rokicie, Sikawa, Stoki, Widzew, Wólka, Zarzew, Złotno. 
  • Stare folwarki: Jagodnica, Ruda, Stara Wieś, Wójtostwo Łódzkie. 
  • Stare osady – młyny: Chachuła, Charzew, Kalski, Księży, Lamus, Miejski-Mania, Pabianka, Rokicki, Urban, Wiskicki, Wójtowski, osada pomłyńska Kulam-Piła. 
  • Oczynszowane kolonie olęderskie z lat 1782–1795: Antoniew, Dąbrowa, Grabieniec, Henryków, Janów i Żabieniec. 
  • Kolonie z okresu pruskiego: Augustów i Olechów oraz późniejsze oczynszowane: Łagiewniki Małe, Moskule Małe. 
  • Osady leśne i późniejsze osady rolnicze: Karkoszka, Zarzewek; osada służby leśnej – Koziny, osady tzw. budników (smolarzy, dziegciarzy itp.) – Budy Sikawskie; osady hutników szkła – Huta Chojeńska, Huta Rogowska; osady rolniczo-rzemieślnicze – np. Kowalszczyzna.

Łącznie do początku lat 20. XIX w. na obszarze dzisiejszej Łodzi znajdowało się, oprócz miasteczka, 56 różnego typu osiedli, w których mieszkało łącznie 6,7 tys. osób w 783 budynkach. W samej Łodzi w tym czasie było 939 mieszkańców i 97 domów.

ZOBACZ TAKŻE