Ogórki, bombowce i Ikarusy – poznaj historię komunikacji autobusowej w Łodzi [ZDJĘCIA]

75 lat temu na łódzkie ulice wyjechał pierwszy autobus oznaczony literą „A”. I choć początki były skromne, to od tego momentu nic już nie było takie jak dawniej...

stary autobus
Jelcz MEX 272 w zajezdni Limanowskiego, 1978 r. Fot. ze zbiorów Muzeum Komunikacji Miejskiej MPK-Łódź.
7 zdjęć
stary autobus
stary autobus
stary autobus
autobus
autobus
ZOBACZ
ZDJĘCIA (7)

Za początek komunikacji autobusowej w naszym mieście przyjmuje się datę 11 października 1948 r., kiedy to uruchomiono pierwszą linię autobusową „A” z  pl. Niepodległości na Józefów. I chociaż komunikacja tramwajowa kursuje 50 lat dłużej, to nie sposób już wyobrazić sobie Łodzi bez autobusów.

Autobusowe ABC

Początki komunikacji autobusowej były skromne. Miejskie Zakłady Komunikacyjne (taką nazwę nosiło wówczas przedsiębiorstwo prowadzące komunikację miejską w Łodzi) miały do dyspozycji zaledwie siedem autobusów, Fiatów RN 666. Nie było wówczas jeszcze zajezdni autobusowej. Pojazdy stacjonowały na co dzień na Chocianowicach, gdzie część hali postojowej przystosowano do garażowania autokarów. W 1950 r. zakupiono kolejnych 10 autobusów, węgierskich Mavagów Tr-5. Kolejną uruchomioną linią była „B” z pl. Wolności – pl. Niepodległości, natomiast do Łagiewnik w okresie letnim puszczono linię „C”.

Początki komunikacji autobusowej jaką znamy

Wielkie zmiany w komunikacji autobusowej przyniósł rok 1955. 1 grudnia zreformowano oznakowanie, zastępując oznaczenia literowe numerowymi. Tym samym na ulicach Łodzi pojawiły się linie: 51 (Wojska Polskiego/ Strykowska - Łagiewniki), 52 (Wojska Polskiego/ Brzezińska - Janosika/Wyżynna), 53 (Niciarniana/ Nowogrodzka - Skalna/ Saneczkowa), 54 (Chojny - Rzgowska/ Józefów).

Były to podwaliny pod współczesny system komunikacji autobusowej w Łodzi. Autobusy wciąż stanowiły uzupełnienie dla sieci tramwajowej, lecz ich rozwój w kolejnych latach był sprawą przesądzoną. Do końca roku 1959 uruchomiono linie od 55 do 63, a łączna długość tras autobusowych wyniosła już 60 km.Tabor autobusowy był uzupełniany o kolejne pojazdy: Stary N52, Mavagi Tr-5, Sany H01B czy Ikarusy 620 zwane „bombowcami”, z racji głośnej pracy silnika.

21 stycznia 1961 r. oddano do użytku pierwszą zajezdnię autobusową z prawdziwego zdarzenia – Kraszewskiego. Wyposażono ją w nowoczesne zaplecze przeznaczone do diagnostyki i napraw autobusów, a wzniesiona na jej terenie hala była szczytem nowoczesności – w jej konstrukcji nie zastosowano podpór. Przeprowadzkę autobusów z Helenówka zakończono 27 maja 1961 r.

Narodziny migawki

Rewolucją było wprowadzenie 31 lipca 1961 r. samoobsługi w autobusach linii 57 kursujących po ul. Piotrkowskiej. Ta pionierska w skali kraju decyzja podyktowana była prozaiczną przyczyną – brakiem chętnych do pracy na stanowisku konduktora (ok. 200 wakatów). Tym samym pojawiły się autobusy z samoobsługą (SAM), w których byli jedynie kierowcy, a czasami i kontrolerzy. Autobus jeździł bez konduktora, zatem pasażer musiał nabyć bilet wcześniej w kiosku „Ruchu” i skasować go w tzw. automacie (w 20 autobusach zainstalowano pierwsze, dosyć nieporęczne kasowniki). Osoby posiadające bilet miesięczny były zobowiązane okazać go nie tyle kierowcy, co innym pasażerom (mignąć nim).

Czas Jelczy „ogórków” i nowych zajezdni

16 listopada 1963 r.był niezwykle ważny dla dziejów komunikacji autobusowej w Łodzi. Wpisano wówczas na stan pierwsze „ogórki”, pięć Jelczy 043 i trzy Jelcze 272 MEX, które to modele ostatecznie zdominowały łódzką komunikację autobusową na grubo ponad dekadę.

Dla tak dynamicznie rozwijającego się taboru należało znaleźć kolejną bazę. Liczba autobusów stale się zwiększała, co więcej stawały się one coraz dłuższe. 1 maja 1968 r. oddano do użytku zajezdnię w Helenówku. Kolejną bazą była przy ul. Limanowskiego, uruchomiona formalnie 7 lutego 1971 r. Na jej stan wpisano autobusy 33 Ikarusy 620 oraz 28 Ikarusów 556. Wszystkie fabrycznie nowe.

Zajezdnia Nowe Sady została oddana do użytku w dniu 16 października 1976 r., autobusy wyjechały z niej na ulice miasta dwa dni później. Pierwszym typem taboru, jaki trafił na jej teren, był Jelcz 272 MEX. Również w 1976 r. na stan MPK Łódź wpisano pierwszego Jelcza PR110 U, produkowanego przez jelczańskie zakłady na licencji francuskiej firmy Berliet.

MPK Łódź

1 stycznia 1993 r. działalność rozpoczęło MPK Łódź Spółka z o.o., lecz jedynie w granicach gminy Łódź. Do przeszłości ostatecznie odeszła obsługa komunikacyjna Zgierza i Pabianic. Do spółki nie włączono zajezdni autobusowych w Helenówku i w Pabianicach, magazynu części autobusowych w zajezdni przy ul. Limanowskiego i kolumny transportu specjalistycznego.

MPK Łódź dysponowało na początku działalności trzema zajezdniami autobusowymi: Kraszewskiego, Limanowskiego i Nowe Sady. Na tabor składały się gównie Ikarusy 280, 260, Jelcze M11 i dostarczone jeszcze 1992 roku Jelcze 120MM. Pierwszym autobusem niskopodłogowym we flocie MPK Łódź był Mercedes-Benz O405N, którego dostawy rozpoczęły się w 1994 r. (ogółem 20).

Nowoczesne autobusy

Dziś MPK Łódź posiada 419 autobusów, które rozdzielone są między dwiema zajezdniami – Limanowskiego i Nowe Sady. Tabor autobusowy spełnia coraz surowsze kryteria ochrony środowiska. Spółka dysponuje obecnie jedynie autobusami spełniającymi normy emisji spalin Euro 5 i wyższymi (EEV, 6). Do taboru MPK Łódź dołączyły także hybrydy oraz autobusy elektryczne.

Ważną datą dla komunikacji autobusowej był 16 lutego 2022 r. W tym dniu tabor autobusowy MPK Łódź stał się w 100% niskopodłogowy, co jest istotne przede wszystkim dla osób starszych i z dysfunkcją ruchową.

ZOBACZ TAKŻE