Osteoporoza, inaczej zrzeszotnienie kości, to przewlekła choroba, w której przebiegu następuje stopniowy zanik masy kostnej, czyli zmniejszenie ich gęstości. Skutkuje ona wyższą podatnością na złamania, do których mogą doprowadzić nawet niewielkie obciążenia. Istnieje wiele czynników, które mogą przyspieszyć rozwój tego schorzenia. Są to: zła dieta (głównie mała podaż wapnia i witaminy D, niedożywienie), palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy mała aktywność fizyczna. Nieleczona osteoporoza może być groźna dla zdrowia, a nawet życia. Złamania kości powstałe w przebiegu tego schorzenia powodują bowiem wiele powikłań, takich jak zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucną czy zwiększoną zapadalność na zakażenia. Leczenie ich wymaga zwykle pobytu w szpitalu i długiej rehabilitacji, a często także długoterminowej opieki bliskich.
Jakie są objawy osteoporozy?
Osteoporoza może rozwijać się nawet przez kilka lat, nie dając żadnych powodów do niepokoju. W stadium zaawansowanym jej typowym objawem są częste złamania kości, szczególnie tych narażonych na uraz z powodu potknięcia czy upadku – kości nadgarstka, udowej, promieniowej, biodrowej czy przedramienia. Rozwój choroby może doprowadzić również do kompresyjnych złamań kręgów na skutek ucisku masy ciała na kręgosłup. Często chory nie zdaje sobie sprawy, że ma złamaną kość, szczególnie w przypadku uszkodzeń kręgów. Bóle pojawiające się przy poruszaniu, siadaniu, wstawaniu czy kaszlu mogą być brane za objaw reumatyzmu lub sędziwego wieku. Nie warto jednak ich lekceważyć, bowiem wielokrotne złamania mogą doprowadzić do trwałych deformacji, takich jak: zaokrąglenie pleców czy obniżenie wzrostu, a także do ograniczenia ruchomości, a nawet zaburzeń związanych z układem pokarmowym.
Profilaktyka osteoporozy
W profilaktyce osteoporozy bardzo ważne jest szybkie podjęcie leczenia. Właśnie dlatego osoby, które zaobserwują jakiekolwiek symptomy tej choroby, powinny niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi diagnostykę i ewentualnie wdroży leczenie. Osteoporoza to bowiem jedna z wielu chorób, przy których sprawdza się powiedzenie: „Lepiej zapobiegać niż leczyć”. Właśnie dlatego tak ważna jest samoobserwacja i regularne badania – dzięki nim uda się rozpoznać schorzenie, zanim pojawią się objawy i dojdzie do złamania.
Jednym z podstawowych badań diagnostycznych w kierunku osteoporozy, które warto przeprowadzać regularnie już po 40. roku życia, jest badanie densytometryczne, umożliwiające pomiar gęstości mineralnej kości w obrębie kręgosłupa i kości udowej. Ponadto w wykryciu choroby pomocne są testy moczu i krwi pod kątem markerów kostnych. Mierzą one rozpad oraz tworzenie się kolagenu w tkankach. Dodatkowo lekarze zlecają badanie poziomu wapnia i witaminy D.
Poza regularnymi badaniami w profilaktyce osteoporozy ogromne znaczenie ma różnorodna dieta zawierająca składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Powinny się w niej bezwzględnie znaleźć produkty bogate w wapń, białko i magnez. Kolejną istotną rzeczą jest systematyczna aktywność fizyczna (30-60 minut dziennie), która korzystnie wpływa na tworzenie i utrzymanie masy kostnej, a także wzmacnia siłę mięśniową.
