Stare Miasto i Bałuty Nowe. Jak powstawały przedmieścia Łodzi?

Ważnym okresem w rozwoju Łodzi i najbliższych okolic były lata 60. XIX w., co wiązało się m.in. z utworzeniem pierwszych przedmieść, uwłaszczeniem chłopów w 1864 r. oraz budową kolei fabryczno-łódzkiej.

Park Staromiejski
Park Staromiejski, fot. HuBar/Wikimedia Commons

Głód terenów budowlanych przyczynił się nie tylko do zabudowywania pól uprawnych i ogrodów w obrębie miasta, ale także do przełamania granic administracyjnych Łodzi i tworzenia pierwszych przedmieść. Geneza najstarszego przedmieścia, Bałut Nowych, wiąże się ściśle z sytuacją Żydów łódzkich, których siedzibą było Stare Miasto. Przypomnijmy, że zgodnie z zarządzeniem dla miast rządowych w 1825 r. utworzono specjalny rewir dla starozakonnych. Liberalne początkowo przepisy odnośnie osiedlania się Żydów uległy z czasem zaostrzeniu i ostatecznie w 1850 r. zakazano im osiedlać się w innych dzielnicach. Tymczasem rewir staromiejski, mimo dwukrotnego powiększenia, stał się zbyt ciasny dla zwiększającej się liczby ludności żydowskiej. Aby rozładować głód terenów budowlanych, dwaj kupcy – I. Bławat i I. Birenzweig – nabyli w 1858 r. sąsiadujące ze Starym Miastem tereny majątku Bałuty. Na zakupionych gruntach o powierzchni 408 morgów już przed 1860 r. urządzono osadę, składającą się z 330 działek, która według pierwotnych założeń miała mieć charakter miejski. Układ nawiązywał do sieci ulic Starego Miasta. Pomiędzy ul. Łagiewnicką a ul. Zgierską, w odległości zaledwie 500 m od Starego Rynku, założono centralny plac osady – Bałucki Rynek, dobrze usytuowany u zbiegu starego traktu zgierskiego oraz wytyczonej szosy aleksandrowskiej.

ZOBACZ TAKŻE