Stefan Pogonowski. Łódzkie wątki w życiu bohatera bitwy warszawskiej

12 lutego 1895 r. w majątku ziemskim w Domaniewie urodził się Stefan Pogonowski, jeden z bohaterów wojny 1920 r. Uczył się w gimnazjum w Łodzi, ale marzyła mu się kariera żołnierska, więc w 1914 r. wstąpił do szkoły wojskowej w Wilnie.

Stefan Pogonowski
Stefan Pogonowski

Skierowany na front walczył w armii rosyjskiej, ale gdy wybuchła rewolucja, wstąpił w Mińsku do I Korpusu gen. J. Dowbór-Muśnickiego. Do Polski powrócił z Dywizją Strzelców Polskich gen. L. Żeligowskiego. W połowie 1919 r. jako porucznik objął dowództwo I Batalionu 28. Pułku Strzelców Kaniowskich, który stacjonował w Łodzi. Od maja 1920 r. walczył z bolszewikami. Przed bitwą warszawską por. Pogonowski z oddziałem zajął pozycje w okolicach Wólki Radzymińskiej. 14 sierpnia dostał od gen. Żeligowskiego rozkaz ataku następnego dnia rano. Gdy jednak Pogonowski zobaczył, że wojska wroga zaczęły w nocy przedzierać się do Warszawy, poinformował dowództwo i natychmiast ruszył na wroga. Sowieci wpadli w panikę i zarządzili odwrót. Był to punkt zwrotny w bitwie warszawskiej. Dwudziestopięcioletni porucznik został niestety śmiertelnie ranny i zmarł nad ranem 15 sierpnia 1920 r. Piłsudski odznaczył go pośmiertnie orderem Virtuti Militari i awansował na kapitana. Pogonowski spoczął na Starym Cmentarzu w Łodzi. Chciano mu wystawić w mieście pomnik, ale na życzenie rodziny posąg stanął na jego grobie. Rzeźbę Wacława Konopki odsłonięto w 1929 r. Przedstawia ona husarza przy marmurowej tablicy, na której wyryto napis: „Największemu z rycerzy poległych w obronie Ojczyzny przed nawałą bolszewicką w roku 1920. Łodzianinowi – Łodzianie”.

ZOBACZ TAKŻE