Leon Niemczyk i Jan Machulski. Ich gwiazdy błyszczą także na Piotrkowskiej

Pod koniec listopada przed kilkunastu laty pożegnaliśmy dwoje sławnych aktorów, wybitnych osobowości kina i teatru mocno związanych z Łodzią – Leona Niemczyka i Jana Machulskiego, których gwiazdy błyszczą także na Piotrkowskiej.

leon niemczyk jak machulski
Jan Machulski i Leon Niemczyk

To chyba najbardziej wyraziste, wyryte w pamięci łodzian portrety znanych i niezwykle popularnych artystów w dziejach polskiej sceny i filmu. Łódzki „Machul” – urodzony w 1928 r. chłopak z Bałut – oraz o 5 lat starszy pan Leon – warszawiak, który mieszkał na Marysinie przez ponad pół wieku i można go było spotkać na co dzień na łódzkich ulicach.

Leon profesjonalista

Leon Niemczyk to wszechstronny aktor o charakterystycznym głosie, znany z setek ról. Być może jest nawet rekordzistą pod tym względem, bo w ciągu ponad 50 lat kariery zagrał w ok. 400 filmach polskich i prawie 150 zagranicznych. Występował także w obrazach czechosłowackich, jugosłowiańskich i francuskich. Spośród zagranicznych wytwórni filmowych najbardziej był związany z wytwórnią DEFA z NRD (ponad 100 ról). Ponadto w latach 1948–1979 występował także w teatrach w Warszawie, Bydgoszczy, Gdańsku oraz w Teatrze Powszechnym w Łodzi (1953–1976).

Do wybuchu wojny mieszkał w Warszawie wraz z rodzicami i rodzeństwem (trzech braci i siostra), a jego okupacyjne losy mogłyby być gotowym scenariuszem filmowym – liczne dorywcze prace, udział w AK i powstaniu warszawskim, aresztowanie przez gestapo, wywózka do Niemiec, a na koniec służba w 97. dywizji US Army pod dowództwem samego gen. G. Pattona. Po wojnie wrócił z Włoch do Polski, gdzie został aresztowany. W 1952 r. ukończył eksternistycznie kursy aktorskie. Po otrzymaniu propozycji zagrania w filmie „Celuloza” (1953) przeprowadził się do Łodzi, gdzie zamieszkał na stałe. Najbardziej znane filmy z jego udziałem to polskie klasyki: „Baza ludzi umarłych” (1958), „Pociąg” (1959) J. Kawalerowicza, „Krzyżacy” (1960) A. Forda, nominowany do Oscara „Nóż w wodzie” (1961) R. Polańskiego, „Rękopis znaleziony w Saragossie” (1964) W.J. Hasa, czy „Wielki Szu” (1982). Od końca lat 90. grał również w popularnych serialach: „Złotopolscy”, „Klan”, „Na dobre i na złe” i „Ranczo”.

Leon Niemczyk otrzymał liczne nagrody oraz odznaczenia, a także swoją tablicę w Alei Gwiazd oraz skwer jego imienia w pobliżu Szkoły Filmowej. Aktor zmarł w Łodzi na raka płuc 29 listopada 2006 r., a jego prochy spoczęły na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Mistrz Kwinto

To Jan Machulski był pomysłodawcą Łódzkiej Alei Gwiazd i sam również pozostawił w niej swój ślad, a był w swojej karierze bardzo aktywny na wielu polach. Urodził się w Łodzi 3 lipca 1928 r., a po wojnie ukończył Państwowe Gimnazjum i Liceum I stopnia w Aleksandrowie Łódzkim, natomiast maturę zdał w Liceum im. T. Kościuszki w Łodzi (obecnie III LO). W 1954 r. ukończył studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Łodzi, a w 1971 r. także reżyserię w PWST w Warszawie. Aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, a ponadto profesor sztuk teatralnych, pedagog i wieloletni dziekan Wydziału Aktorskiego PWSFTViT. Współzałożyciel Teatru Ochota w Warszawie, gdzie wspólnie z żoną, aktorką Haliną Machulską, od 1970 r. prowadzili własną scenę i Ośrodek Kultury Teatralnej. Pan Jan występował także na scenach w Olsztynie, Opolu, Lublinie, w Teatrze Nowym w Łodzi oraz w Teatrze Polskim i Teatrze Narodowym w Warszawie. Zagrał ok. 120 ról teatralnych oraz ponad 40 filmowych, w tym m.in. niezapomnianą postać kasiarza Kwinto w dwóch częściach „Vabanku” wyreżyserowanych przez jego syna Juliusza Machulskiego, który ma na koncie szereg kultowych komedii („Seksmisja”, „King Sajz”, „Deja vu”, „Killer” czy „Vinci”), a także scenariuszy i produkcji Studia „Zebra”.

12 listopada 2008 r. Jan Machulski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. Tydzień później, 20 listopada, zmarł na zawał serca w warszawskim szpitalu w wieku 80 lat i został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach.

Obaj panowie, prawdziwi zawodowcy na niwie teatru i filmu, zajmują bardzo ważne miejsce w panteonie łódzkich gwiazd teatru i filmu. 

ZOBACZ TAKŻE